Pandora’s Box: The International Piano Competition Deluxe Edition

Er wordt vaak gezegd dat de goden hoogmoed straffen. Ik vermoed dat dit de reden is waarom ze pianoconcoursen hebben uitgevonden. Als de mythe van Pandora vandaag de dag opnieuw zou worden geschreven, zou ze geen mysterieuze urn vasthouden; ze zou een glanzend, met logo bedrukt wedstrijddeelnamepakket hebben. Zodra ze het opende, zou de lucht niet gevuld zijn met pest en verdriet, maar met een sneeuwstorm van toelatingseisen, jurybiografieën en sponsorlogo's.

Toen ik mijn eigen doos opende, dacht ik naïef dat ik kunstzinnigheid, moed en misschien zelfs een nobel duel van interpretaties zou ontketenen. In plaats daarvan kwam als eerste de juryvoorzitter naar buiten met een glimlach die zei: ik ben de hoeder van de waarheid, en ogen die zeiden: maar ik haal ook een vroege trein. Achter hem fladderde een groep juryleden, elk met de onmiskenbare uitdrukking van iemand die stilletjes het aantal overgebleven deelnemers voor de lunch telde.

Daarna kwam het reglement, een document van zo'n lengte en starheid dat men vermoedt dat het gezamenlijk is opgesteld door een team van bedrijfsjuristen en de Inquisitie. Er waren beperkingen op het repertoire ("kies uit deze heilige lijst van overgespeelde paarden van de Apocalyps"), kleding ("bij voorkeur zwart, om bij je stemming te passen") en tijdslimieten ("voltooi je recital van 45 minuten in precies 45 minuten of riskeer diskwalificatie en eeuwige verdoemenis").

En toen, met een geritsel van bladmuziek, kwamen de deelnemers tevoorschijn. Met wijd open ogen, onberispelijk gekleed en van kinds af aan getraind om te geloven dat muzikale waarde kan worden uitgedrukt als een numerieke score tussen 1 en 100. Ze liepen naar de piano, begonnen met de Liszt-sonate in een razendsnel tempo en ramden Rachmaninoff erdoorheen alsof het een CrossFit-training was. De noten waren er allemaal, stuk voor stuk, maar ergens onderweg was de muziek stilletjes de achterdeur uitgezet.

Vlak achter hen kwamen de wedstrijdcoaches, de hogepriesters van deze merkwaardige religie, fluisterend lastminuteninstructies die rechtstreeks uit een IKEA-montagehandleiding hadden kunnen komen: "Onthoud, trap precies hier, dynamische verandering precies daar, en wat je ook doet, laat je persoonlijkheid niet in de weg staan."

Al snel verschenen de sponsors, vol welwillende glimlachen en vage beloften. "Deze wedstrijd draait om het stimuleren van jong talent," verklaarden ze, wat losjes vertaald betekent: "deze wedstrijd draait om merkzichtbaarheid." Prijzengeld werd genoemd, maar altijd als een bijgedachte, want de echte valuta hier is exposure, en zoals iedereen weet, daar ga je dood aan in de wildernis.

De media teams arriveerden daarna, gewapend met camera's en dramatische belichting, klaar om nerveuze twintigers om te toveren tot inspirerende social media clips. Elke pianist werd afgeschilderd als een wonderkind, elk optreden als een triomf, elke jurylid als een wijze. En als de winnaar toevallig degene was die precies speelde zoals de winnaar van vorig jaar, tja, dat was puur toeval.

En toen, eindelijk, helemaal onderin de doos, daar was ze: Hoop. Ze zag er niet sereen uit. Ze keek... verbaasd. Ze zat met gekruiste benen, nipte aan haar thee en trok één wenkbrauw op alsof ze wilde zeggen: "Je ziet het spel wel, hè?" Ze herinnerde me eraan dat ergens, daar buiten, een pianist het podium op zal lopen en het aandurft om een frase te spelen op een manier die levendig, onherhaalbaar en misschien zelfs in strijd is met het Officiële Handboek voor Competitie-Goedgekeurde Interpretatie. Ze liet doorschemeren dat sommige leraren hun leerlingen nog steeds vertellen dat muziek geen wedstrijd is, geen visitekaartje, geen schoonheidswedstrijd, maar een daad van dienstbaarheid.

Maar tot die dag komt, blijft mijn Pandora's doos open. De chaos die ontsnapte is nuttig, elke absurditeit een casestudy, elke pretentie een herinnering aan wat te vermijden. En ik geef toe: er zit een vreemd soort vreugde in om te zien hoe juryleden ernstig knikken terwijl ze intern debatteren of ze de prestatie een 94 of een 94,5 moeten geven.

Want uiteindelijk ging de doos van Pandora nooit echt over de kwaden die erin zaten. Het ging erom wat we kiezen te doen als ze los zijn. En ik? Ik heb besloten om de lange termijn aanpak te blijven hanteren: toon voor snelheid, betekenis voor mechaniek, waardigheid voor medailles. Laat de zwerm vliegen. Hope en ik hebben werk te doen.